Ziya İPEK
Maliyet ve et fiyatlarının yüksekliğinden dolayı verimi 10 ile 20 litre seviyesinde olan süt inekleri kesime gönderiliyor. Temsilciler, üreticilerin finansmana ulaşmaması ve et fiyatların yüksek olmasından dolayı düşük süt veren inekleri kesime gönderdiklerini belirtiyorlar.
Kurban Bayramı öncesi bir nebze düşen et fiyatlarının üreticilerin süt inekleri kesimini biraz da olsa durdurduğunu aktaran temsilciler, fiyatların tekrar yükselmesi halinde kesime gönderilen inek sayısında da artış yaşanacağına vurgu yapıyorlar. Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Ahencan Tayakısı, artan maliyetlerin çiğ süt fiyatlarına yansımayışından dolayı üreticinin hayvanlarını kesime gönderdiğini söyledi.
Türkiye’de çiftçinin ürettiği sütü iyi bir fiyattan satamadığını belirten Tayakısı, ‘’Üreticinin elinden çıkardığı sütün litre fiyatı tüketiciye neredeyse 3 katı fiyata ulaşıyor. Hayvan ithal edilmeden ülkemizde et üretilemez oldu. Üretici, maliyetlere dayanamayıp ineklerini kesime gönderdi, yeterli sayıda ve kalitede hayvana sahip olunmayan bir yerde istenen miktarda süt de et de olmaz” dedi.
“Et ve süt piyasasında sorunlar erteleniyor”
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2022-2023 yıllarında hayvan varlığının büyükbaşta yaklaşık 500 bin adet, küçükbaşta ise yaklaşık 4 milyon adet azaldığını anımsatan Tayakısı, süt üretiminin de yaklaşık 100 bin ton gerilediğine dikkat çekti. Türkiye’deki süt üretiminin 2022’de 21,5 milyon ton iken, 2023’te 21,4 milyon ton olarak gerçekleştiğini aktaran Tayakısı, azalan süt miktarına rağmen nüfusun ise 100 bin dolayında arttığını anımsattı.
Tayakısı, “Artan talebe karşılık azalan süt arzı endişe verici. Avrupa Birliği ülkelerinde kişi başı yıllık süt tüketimi ortalama 100 litreyi aşarken, ülkemizde yıllık süt tüketimi yaklaşık 27 litre civarında. Üretim maliyetlerinin yüksek olduğu, aracılar nedeniyle tüketici fiyatlarının her geçen gün yükseldiği ülkemizde, bu miktarın artırılması pek mümkün görünmüyor. İthal hayvanlar ile et ve süt piyasasında günü kurtarmaya çalışanlar sorunları sadece erteliyor” diye konuştu.
“Türkiye acil olarak süt politikası oluşturmalı”
Türkiye’nin acilen “süt politikası” oluşturmasının gerekli olduğunu aktaran Tayakısı, şunları kaydetti: “Süt üreticisi çiftçi ve köylülere verilen destekler artırılmalı, kırsal kalkınmaya önem verilmeli, kooperatifler desteklenmeli, yerel yönetimler süt ile ilgili süreçlere dahil olmalı, sütün tüketiciye ulaştırılmasında etkili ve sonuca odaklı organizasyonlar planlanmalı.”
10-20 litre süt veren inek kendini kurtarmıyor
Şu an bölgelerinde süt üretiminin en yüksek olduğu bir dönemden geçildiğine dikkat çeken Tire Süt Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Osman Öztürk, ‘’Süt veriminin en yüksek olduğu dönem.
Hazirandan sonra yavaş yavaş süt azalmaya başlayacak. Şu anda geçen seneye göre bölgemizde süt üretim miktarlarında biraz da olsa yükselme olduğu için çok büyük bir inek kesimi olduğu düşünülemez. Ama et fiyatları geçtiğimiz günlerdeki gibi hızlı bir yükselişe geçerse üreticiler bu sefer 10 – 20 litre süt veren ineği ‘zaten önce kendisini kurtarıyor’ diyerek kesime mutlaka sevk edecek. Et fiyatı bayram sonu da belli bir süre stabil gider ama ondan sonra tekrar yükselişe geçer diye düşünüyorum’’ dedi.
‘’Üretici, ineğin etinden para kazanayım diye kesime gönderiyor’’
Maliyetlerden dolayı süt ineği kesiminin sadece kendi bölgelerinde değil, tüm bölgelerde olduğunu kaydeden Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, et fiyatlarının da yüksek olmasının bu durumu tetiklediğini söyledi. Piyasada karkas et fiyatlarının biraz gerilediğini aktaran Doğru, ‘’Karkas etin fiyatı 380 ile 400 liraya kadar yükseldi. Şu anda 330 ile 340 bandında bulunuyor. Bunun sebebi de inek kesiminden kaynaklanıyor.
Et fiyatları çok iyi olduğu için süt fiyatında da bir daralma var, talepte de daralma var. Üretici ‘sütü az zaten, ineğin etinden para kazanayım’ diye kesime gönderiyor. Bu şu andaki et fiyatlarındaki bir miktar gerilemesine sebep oldu. Faizlerin yüksek olmasından dolayı finansmana ulaşmak zor. Bundan dolayı da küçük çiftçi de et fiyatları iyiyken kesime göndererek borcundan kurtulmak istiyor” dedi.
