Siyasi sahnedeki bölünmeye ve 10 Eylül selinin yaraları henüz kapanmamış olmasına rağmen Libya, İsrail’in Gazze saldırılarına destek veren ülkelerin büyükelçilerinden Trablus’tan ayrılmalarını istedi ve saldırıların gerçekleşmemesi halinde bu ülkelere petrol ihracatının durdurulacağının sinyalini verdi. durmak. bir adım attı.
Ancak Libya’nın doğusundaki Tobruk kentindeki Temsilciler Meclisi (TM) ve Libya Yüksek Devlet Konseyi’nin bu adımı atmasının nedeni ve uygulanabilirliği soru işaretlerini gündeme getirdi.
Öncelikle “TM ve Konsey, düzenlediği gösterilerle Filistinlilerin yanında olduğunu gösteren Libya halkının desteğini kazanmak için mi böyle bir talepte bulundu?” Soru aklıma geldi.
İkinci soru şuydu: “TM ve Konsey, Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti’ni (UBH) ve Bingazi’deki Usame Hammad liderliğindeki hükümeti bu cesur adımın uygulanması konusunda ne ölçüde zorlayabilir?”
Ülke içi ve dışındaki dinamiklerin etkisi ne olacak?
Başbakan’ı seçme ve görevden alma yetkileri göz önüne alındığında, TM ve Devlet Konseyi, pek çok Arap parlamentosunun sahip olmadığı yetkilere sahip.
Ancak ülkede iki hükümetin varlığı bu yetkinin kullanılmasını neredeyse imkansız hale getiriyor. Tobruk şehrinde bulunan TM; ABD, İngiltere, Fransa ve İtalya’nın büyükelçilerine ülkeyi terk etmeleri yönündeki talepleri, bu büyükelçilerin çoğunun Trablus’ta ve TM’nin etki alanı dışında olması nedeniyle sonuçsuz kalıyor.
TM’nin bu talebi Trablus ve batı bölgesinde nüfuz sahibi olan Yüksek Danıştay tarafından desteklense bile durum değişmiyor. Çünkü Konseyin, Trablus’taki Abdülhamid Dibeybe başkanlığındaki Milli Birlik Hükümeti’ni bu talebi uygulamaya zorlama yetkisi fiili olarak bulunmuyor.
Üstelik 2014’te başlayan iç savaş sonrası büyükelçiliklerini birer birer kapatan ülkelerin Trablus’ta yeniden faaliyet göstererek tüm çabalarını boşa çıkararak büyükelçilerini sınır dışı edebilmelerini sağlamak için büyük çaba harcayan UBH’nin de işi zor.
Eğer böyle bir adım atılırsa Filistin adına büyük bir siyasi fedakarlık anlamına gelir. Bu durum UBH ve Dibeybe’nin ülke içindeki ve Arap dünyasındaki popülaritesini artırıyor ancak bunun olumsuz yansımaları da var.
Ancak Dibeybe hükümetinin iktidarda kalabilmek için Batı tarafından tanınmaya ihtiyaç duyması göz önüne alındığında böyle bir adım pek mümkün görünmüyor. Çünkü böyle bir durumda Washington ve Avrupalı müttefikleri Dibeybe hükümetine sırt çevirebilir ve tanınma meselesi Bingazi’deki parlamentoya kayabilir.
Ancak TM ve Danıştay, -siyaset ve kamuoyunda bu konuda fikir birliğinin oluşması halinde- büyükelçilerin sınır dışı edilmesi konusunda ortak tavır alarak Batılı devletlerden “Dibeybe hükümetini tanıma” kozunu alabilir. .
Bu tür ortak tutum, Fransız sömürgesine karşı Cezayir devrimini (1954-1962) destekleyen ve Tunus üzerinden Mısır’dan Cezayir’e silah gönderen Libya halkına ve hükümetine yabancı değil.
Ancak bu adım hayata geçmeden önce Dibeybe’nin Batı karşısında yalnız kalmaması için Arap ve İslam dünyasından da benzer bir tavır ve desteğe ihtiyacı var.
Petrol ihracatını durdurmak imkansız değil ama desteğe ihtiyaç var
TM ve Konsey’in Gazze baskınlarında İsrail’i destekleyen ülkelere petrol ve gaz ihracatının durdurulması yönünde attığı adım, Dibeybe ve Hammad hükümetlerinin kararı olmadan da hayata geçirilebilir ancak bunun da bazı sonuçları olacaktır.
Daha önce ülkenin doğusundaki güçlerin lideri Halife Hafter’e destek veren aşiret ve aşiretler, petrol gelirleri konusundaki anlaşmazlık nedeniyle limanları ve petrol kuyularını kapattı.
Bu senaryo Gazze baskınlarını güçlendiren ülkelere karşı da tekrarlanabilir. Dibeyba ve Hammad hükümetleri petrol ihracatını durdurmakta zorlanırsa Hafter’in desteğine (petrol hilali bölgesindeki aşiretlere limanları kapatma talimatı verilmesi) ihtiyaç duyabilirler.
Ancak bu adımın hayata geçirilmesi halinde Libya’nın önde gelen müşterilerinin (İtalya, Almanya, İspanya, Çin, Yunanistan ve Hollanda) dışında ABD, İngiltere ve Fransa zarar görmeyecek. Libya’dan Avrupa’ya ihraç edilen petrolde yüzde 23 paya sahip olan İtalya en büyük kaybı yaşıyor.
Her ne kadar TM ve Konsey’in büyükelçilerin sınır dışı edilmesi ve petrol ihracatının durdurulması yönündeki talebi “uygulanması zor ve ülkeye ekonomik ve siyasi yansımaları olacak bir adım” olsa da, Cezayir kurtuluş savaşını veya Libya’yı destekleyen Libyalılar için bu imkansız değil. 1973 Arap-İsrail savaşı.
Ancak içinde bulundukları zor şartlara rağmen Arap kurtuluş hareketlerine destek veren bu halkların, bu kez Arap ve İslam dünyasının, özellikle de Cezayir ve Körfez ülkeleri gibi petrol ve doğalgaz ihraç eden ülkelerin desteğine ihtiyacı var; 1973’te ABD ve İsrail’i destekleyen ülkelere uygulanan petrol ambargosunun etkisi tekrarlanabilir.
